ลูกศิษย์ : ไอ้คำว่าจิตดูจิต หมายความว่า เอาสติดูจิต หรือเปล่า …?

หลวงปู่ : จิตก็คือ “ผู้รู้” แล้วก็ตั้งสติให้อยู่ในนั้น ให้อยู่กับผู้รู้ สติระลึกอยู่ในนั้น คือจิตกับสตินั่นเอง

การแตกต่างทั้งหลาย เกิดขึ้นจากเราคิดผิดทั้งนั้น และนำเราไปสู่การก่อสร้างกรรมทั้งหลายทั้งปวงทุกชนิดไม่มีหยุด เนื่องจากเราเข้าใจผิด แล้วก็ไปสร้างกรรมไม่มีที่สิ้นสุด ถ้าจิตเห็นจิต แล้ว อะไรอะไร มันขาดหมด มันตัดขาดไปหมดแล้ว กิเลสตัณหาอะไรมันหมดแล้ว เวลานั้นมันหมด

ลูกศิษย์ : ผู้ที่จะตัดกิเลสตัณหาอุปทานหมด คือ พระอรหันต์นี่นะครับผม ดวงจิตดวงนั้นยังอยู่ใช่มั้ยครับผม

หลวงปู่ : ก็อยู่สิ

ลูกศิษย์ : แต่ไม่มีปรุงแต่งอะไรทั้งนั้น

หลวงปู่ : ไม่มีปรุงแต่ง

ลูกศิษย์ : แม้แต่ละสังขารไปแล้วจิตของเรา

หลวงปู่ : นั่นเลย นั่นเลย สัจธรรม “สัจธรรม” ก็คือจิตของเรา… สัจธรรม

สัจธรรมของเรานั้นไม่ได้หายไปจากเรา แม้ในขณะที่เรากำลังหลงผิดอยู่ในอวิชชา และไม่ได้รับกลับมาในขณะที่เรามีการตรัสรู้ อันเดียวนี่แหละ อวิชชาคือตัวนี้ รู้ขึ้นในตัวนี้ “รู้” อันเดียว

หลวงปู่ : จิตมันเป็นธรรมธาตุ… ภูตตถตา

ลูกศิษย์ : จิตเป็นธรรมธาตุอย่างหนึ่งหรือครับ

หลวงปู่ : เป็น “ธรรมธาตุ”… ภูตตถตา คือมันมีอยู่อย่างนั้น เป็นอยู่อย่างนั้น ไอ้สัจจะของเรา ไม่มีการเปลี่ยนแปลง ไม่มีการเปลี่ยนแปลง…”ภูตตถตา”

ลูกศิษย์ : ขออภัยครับ ไม่มีทั้งจิต ไม่มีทั้งอวิชชา

หลวงปู่ : มีจิต ไม่ได้คิด…หยุดตัวคิดเท่านั้นเอง หมดก็หมดคิดใช่ไหม แต่จิตมันยังอยู่ มันไม่เปลี่ยนแปลงไปไหน

ลูกศิษย์ : ครับผม

หลวงปู่ : อวิชชามันก็อยู่ในนั้น แต่จิตมันหลงผิดไปตามอวิชชา มันก็อยู่ในนั้น อยู่ในตัวนั้น

ลูกศิษย์ : ครับผม มันยังอยู่อย่างนั้นเอง

หลวงปู่ : มันอยู่อย่างนั้นเอง มันไม่เปลี่ยนแปลง

ลูกศิษย์ : ถูกอวิชชาครอบงำ

หลวงปู่ : ไปยึดเงา ไอ้สัจจะ ก็อยู่ในนั้น แต่ว่ามีปัญญาเกิดขึ้น

ปัญญาเกิดขึ้น จึงได้มีความตรัสรู้ ตัวนี้ “ตัวรู้”… ตรัสรู้ ตัวนี้เป็นผู้ตรัสรู้ อวิชชามันก็หมดไป

ลูกศิษย์ : กระผมเคยเขียนเรื่องหนึ่ง เรียกว่าจิตครับผม เรียกว่าจิตแท้ และก็จิตรับ คือ รับอารมณ์ต่าง ๆ เข้ามา ทีนี้คือจิตรู้

จิตรู้พอรู้มาก ๆ ก็กลายเป็นจิตละ ครับผม เริ่มละไอ้กิเลสตัณหาออก ตอนนี้ก็เป็นจิตหลุดครับ

หลวงปู่ : คือ “ละ” เราละยังไง

อันนี้ตัวเปรียบสำคัญที่สุดเลย

*** ละไม่ต้นทาง มันก็ไม่ดับ

ลูกศิษย์ : ต้องละจนกว่าจะดับ

หลวงปู่ : ต้องละต้นทาง มันถึงจะดับ

ต้องละต้นทางถึงจะดับ ตามสติปัญญาให้ได้รู้ได้เห็น เอานั้นมาแก้… เอานั้นมาแก้… ไม่ได้ความ

ลูกศิษย์ : ครับผม

หลวงปู่ : ไม่ดับ

ลูกศิษย์ : ครับผม จิตยังส่งออกนอกอยู่

หลวงปู่ : จิตยังส่งออกนอก

ลูกศิษย์ : ที่เรียกว่า ต้องดูจิตข้างในเท่านั้นเอง

หลวงปู่ : นั่นล่ะ เห็นจิต ดับหมดแล้ว ให้ตั้งจิตอยู่ในจิต อะไร ๆ มันขาดหมดแล้ว

ดับด้วยปัญญาข้างนอก มันดับไม่สนิท

ภาวะที่แท้ของจิต เป็นสิ่งก่อกำเนิดกรรมทั้งหลายเรียกว่า “วิญญาณ” เมื่อมีวิญญาณแล้ว ก็เริ่มมีที่แห่งความคิดนึก มีที่แห่งตัณหาเหตุผล

ภาวะที่แท้ของจิต ก็คือ “อรูป” เป็นวิญญาณประเภทต่าง ๆ

เมื่อวิญญาณรับรู้ อารมณ์ทั้งหกเกิดขึ้น ก็จะสำเหนียกรู้ในวัตถุทางอารมณ์ทั้งหกนั้นจากทวารทั้งหก

ดังนั้น จิตของธาตุสิบแปดจึงเนื่องมาจากแรงกระตุ้นของภาวะที่แท้ของจิต ไม่ว่าบุคคลนั้นจะปฏิบัติผิดในทางชั่ว หรือ ปฏิบัติผิดในทางดี แล้วแต่ว่า ภาวะที่แท้ของจิตจะอยู่ในอารมณ์เช่นใด อยู่ในอารมณ์ดี หรือ อยู่ในอารมณ์ชั่ว

อารมณ์ชั่วก็เป็นลักษณะของสามัญชน อารมณ์ดีก็เป็นลักษณะของพุทธะ

เพราะว่า ความรู้สึกที่เป็นของคู่ ประเภทตรงกันข้าม ฝังจิต อยู่ในนิสัย แห่งภาวะที่แท้ของจิต นั่นเอง

ของคู่คืออะไร ดีชั่ว สูงต่ำ อะไร บาป ดำขาวอะไร มีเป็นคู่ ๆ เท่านั้น เป็นคู่ ๆ กัน เป็นเนื้อเดียวกันทั้งหมด

การพิมพ์หนังสือธรรมะแจก เป็นกุศลอันยิ่งใหญ่ อานิสงส์สูง บารมีมาก เพราะเป็นการให้ปัญญา ให้แสงสว่าง ให้ความพ้นทุกข์ ให้ความสงบ ความสุขอันแท้จริงแก่คนทั้งหลาย ให้สุขกาย สุขใจกันถ้วนทั่ว ด้วยพลังแห่งการสวดมนต์ ภาวนา วิปัสนา สมาธิ คือบุญใหญ่ อานิสงส์สูง ง่ายงามสำหรับทุกคน

การสร้างหนังสือสวดมนต์แจกเป็นมหาทาน
จึงเป็นการส่งบุญ มอบแสงสว่าง มหาสติ มหาปัญญา ให้แก่คนทั้งหลาย
ดั่งพุทธพจน์กล่าวไว้ว่า…
“ผู้ใดให้ธรรมทาน ผู้นั้นชื่อว่าให้นิพพานแก่คนทั้งหลาย”